دوره 12، شماره 2 - ( 11-1396 )                   جلد 12 شماره 2 صفحات 153-142 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print

فراتحلیل رابطه فداکاری و کیفیت زناشویی
رضا خجسته مهر* 1، زینب آقائی2 ، مرتضی امیدیان3
1- استاد، گروه مشاوره، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران. ، khojasteh_r@scu.ac.ir
2- کارشناس ارشد مشاوره، گروه مشاوره، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.
3- دانشیار، گروه روانشناسی تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.
واژه‌های کلیدی: فراتحلیل، فداکاری، کیفیت زناشویی
متن کامل [PDF 5882 kb]   (2650 دریافت)     |   چکیده (HTML)  (5202 مشاهده)
متن کامل:   (3194 مشاهده)
مقدمه
کیفیت زناشویی ارزیابی‌‌ای ذهنی از رابطه بین همسران (لوکاس، 2016) است و به وجود عناصری وابسته است که باعث استحکام و تداوم این رابطه و ایجاد تفاهم می‌شود (بلیر، 1993). کیفیت زناشویی مفهومی چند‌بُعدی است و شامل ابعاد گوناگون روابط زوجین مانند سازگاری، رضایت، شادی، انسجام و تعهد می‌شود (تروکسل، 2006). یکی از عوامل تأثیرگذار بر کیفیت زندگی زناشویی و روابط زوجین، فداکاری است. فداکاری در معنای عمومی به مفهوم صرف‌نظرکردن از خواسته‌ها و منافع شخصی به نفع شریک یا به نفع حفظ و تقویت رابطه است. فداکاری همچنین عبارت است از چشم‌پوشی از فعالیت و رفتاری که فرد خواهان آن است یا عمل‌کردن به گونه‌ای که مطلوب فرد نیست یا هر دو (ون‌لانگ و همکاران، 1997).
نظریه‌های مختلفی به مفهوم‌سازی فداکاری در روابط زناشویی پرداخته‌اند. یکی از مهم‌ترین نظریه‌ها در این زمینه نظریه وابستگی متقابل است. مطابق این نظریه در روابط متقابل همسران، زمانی که علایق و خواسته‌های همسران در تعارض با یکدیگر قرار می‌گیرد، افراد باید برای بقای رابطه، از اهداف شخصی و آنی خود صرف‌نظر کنند. زمانی‌که علایق زن و شوهر در یک جهت باشد نیازی به فداکاری نیست، اما همیشه علایق آن‌ها همسو نیست؛ بنابراین، فداکاری در بافت تعاملی زندگی زناشویی و در موقعیت‌هایی که خواسته‌های همسران، متعارض است ضرورت می‌یابد (فیگرس، 2008). 
به اعتقاد اندرسون و ساباتلی (2007) در روابط نزدیک نیاز به مقدار زیادی وابستگی متقابل است و از آنجا که هدف از این روابط به‌دست‌آوردن صمیمیت است، بسیار مهم است که افراد فقط بر اساس علایق و نیازهای خود عمل نکنند، زیرا رفتارهای مبتنی بر خودخواهی مانع ایجاد صمیمیت در روابط هستند. بر اساس نظریه نقش ادراک در فداکاری (حسین، 2007) اینکه فردی این‌گونه برداشت می‌کند که عملش موجب علاقه در فردی می‌شود که او را دوست دارد و برای رابطه آن‌ها باارزش است، اثر مثبت بسیاری بر رابطه آن‌ها و احساسش از خودش دارد، اما هنگامی‌که فردی برداشت کند اعمالش تأثیری در علاقه فرد دیگر ندارد، فداکاری به مثابه آسیب به خود، ادراک و منتهی به کاهش عملکرد رابطه و تهدید سلامت روانی می‌شود (حسین، 2007؛ وایتون، استنلی و مارکمن، 2007). 
بر اساس نتایج پژوهش کوران، برک، یونگ و توتنهاگن، (2015) فراوانی فداکاری با هیچ‌یک از جنبه‌های کیفیت رابطه همبستگی ندارد. آن‌ها معتقدند ادراک آگاهی همسر از فداکاری با کیفیت ارتباطی رابطه دارد، نه فراوانی فداکاری. در‌واقع افرادی که ادراک می‌کنند همسرشان از این مسئله آگاه است که فداکاری به خاطر او انجام شده است تعهد و رضایت و عشق بسیار بیشتر و دوسوگرایی کمتری را در رابطه خود گزارش می‌کنند. نتایج پژوهش آن‌ها همچنین نشان داد ادراک آگاهی همسر از فداکاری از سوی بازیگر (فرد فداکار) موجب می‌شود شریک (همسری که فداکاری به‌ خاطر او انجام شده است) نیز تعارض کمتری در رابطه خود گزارش کند. با این حال، بعضی از نظریه‌های فمینیستی اولیه عقاید منفی زیادی درباره فداکاری دارند و معتقدند فداکاری برای فرد آسیب‌زاست و باعث وابستگی و نارضایتی از رابطه و افسردگی می‌شود (فیگرس، 2008).
تاکنون پژوهش‌های زیادی در زمینه رابطه فداکاری و کیفیت (رضایت، صمیمیت، تعهد، انسجام و سازگاری) زناشویی انجام شده است. نتایج این پژوهش‌ها در خصوص اثرات مثبت یا منفی فداکاری بر کیفیت زناشویی متفاوت و متناقض است. نتایج برخی پژوهش‌ها (سلطان‌زاده اهوازی، 2013؛ خجسته‌مهر و کراچیان و شیرالی‌نیا، 2015؛ محمدلو، کارگر بررزی، خانبانی و امینی یگانه، 2016؛ دهقان‌پور، 2016؛ آل‌بوغبیش، 2018؛ ون‌لانگ و همکاران، 1997؛ استنلی، وایتون، سادبری، کلمنت و مارکمن، 2006؛ فیگرس، 2008؛ راپل و کوران، 2012؛ توتنهاگن، کوران، سریدو و باتلر، 2013؛ تانگ، کوران و آریو، 2014؛ استفورد، دیوید و مک‌فرسون، 2014؛ خجسته‌مهر، کاوند و سودانی، 2017) بیانگر رابطه مثبت فداکاری و کیفیت زناشویی است. 
استنلی و همکاران (2006) معتقدند روابط زوجین در صورتی‌که به رفتارهای مفیدی همچون فداکاری گرایش پیدا کند، پربارتر و غنی‌تر خواهد شد. پژوهش ون‌لانگ، آگنیو، هرینگ و استمرز (1997) و ون‌لانگ و همکاران (1997) بیانگر این است که افرادی که اقدام به رفتارهای فداکارانه می‌کنند به احتمال بیشتری نسبت به سایرین، با همسر خود می‌مانند. ون‌لانگ و همکاران (1997) در فراتحلیلی با عنوان «تمایل به فداکاری در میان زوج‌ها» به این نتیجه دست یافتند که تمایل به فداکاری، رابطه مثبتی با سطح رضایت از رابطه فعلی و میزان سرمایه‌گذاری و همبستگی منفی با کیفیت جانشین‌های بالقوه رابطه فعلی دارد. خجسته‌مهر و همکاران (2017) در پژوهشی نشان دادند رفتارهای فداکارانه همسران و ادراک این فداکاری‌ها از سوی همسران منجر به احساس نزدیکی عاطفی بیشتر بین آن‌ها می‌شود و بر تدوام ارتباط زناشویی آن‌ها تأثیرگذار است. 
نتایج برخی پژوهش‌ها نیز نشان‌دهنده‌ رابطه منفی فداکاری و کیفیت زناشویی است (وایتون و همکاران، 2007؛ توتنهاگن و کوران، 2011؛ توتنهاگن و همکاران، 2013؛ کوران و همکاران، 2015). وایتون و همکاران (2007) نشان دادند ادراک فداکاری به مثابه آسیب به خود با تعهد پایین در رابطه، عملکرد زوجی کم و نشانگان افسردگی بسیار همراه است. نتایج بررسی یونگ و کوران (2016) نیز نشان داد فراوانی فداکاری با رضایت زناشویی رابطه منفی دارد و رابطه فراوانی فداکاری و رضایت زناشویی از طریق قدردانی از همسر تعدیل می‌شود؛ به این صورت که وقتی افراد به طور مکرر فداکاری می‌کنند و از فداکاری آن‌ها از سوی همسر قدرانی می‌شود، رضایت زناشویی بیشتری تجربه می‌کنند؛ ولی وقتی از فداکاری آن‌ها کمتر قدردانی می‌شود، رضایت ارتباطی کمتری تجربه می‌کنند. 
در بررسی دیگری که در رابطه با 130 زوج با روابط عاشقانه صورت گرفت، هیچ ارتباطی بین مشارکت در فداکاری و داده‌های خودگزارشی از رضایت زناشویی یا بهزیستی فردی (رایجت و ایمپت، 2017) به دست نیامد. همچنین برخی شواهد نشان می‌دهد اگر فداکاری از میزانی بالاتر رود، اثرات منفی‌ای بر روابط دارد؛ بنابراین، رابطه بین فداکاری و عملکرد رابطه به صورت خطی نیست، بلکه بیشتر منحنی است؛ به این معنا که اگر فداکاری به میزان لازم صورت گیرد و در آن حد تعادلی رعایت شود بر روابط آثار مثبتی دارد. اگر فداکاری در حد زیاد و به‌ صورت مرتب انجام شود بر کیفیت روابط زناشویی اثر منفی دارد (پارکر و پاتندن، 2009). 
همچنین اگر در روابط زناشویی فقط یکی از زوجین دست به فداکاری بزند و فداکاری او به صورت یک‌طرفه باشد و سنگینی رفتارهای فداکارانه تنها بر دوش یکی از زوجین باشد، احتمال بروز پیامدهای منفی در روابط بیشتر است (ایمپت و گوردن، 2008). نتایج پژوهش خجسته‌مهر، محمدی، سودانی و عباسپور (2018) نیز مشخص کرد بهترین حالت فداکاری در زندگی زناشویی، متقابل و دوطرفه‌بودن آن است و چنانچه فقط یک نفر اقدام به فداکاری کند، فداکاری می‌تواند آسیب‌زا باشد.
در تبیین این تناقضات برخی از پژوهش‌ها نشان دادند ممکن است هزینه‌های فداکاری، از قبیل تجربه عواطف منفی و سرکوب عواطف منفی در طی فداکاری دلیل کاهش بهزیستی و ثبات و رضایت از رابطه باشد (ایمپت و همکاران،2012؛ لی و ایمپت، 2013؛ ایمپت، لی، کوگان، اویس و کلتنر، 2014؛ رایجت، بالیت، وایزرمن و هافمن، 2015). برخی نیز معتقدند فداکاری به خودی خود برای رابطه مضر نیست، بلکه این موضوع ناشی از انگیزه‌های اجتنابی فداکاری است. در انگیزه‌های استقبالی افراد برای شاد‌کردن همسر یا صمیمیت بیشتر و در انگیزه‌های اجتنابی برای اجتناب از تعارض، نارضایتی یا ازدست‌دادن علاقه به رابطه، فداکاری می‌کنند (فیگرس، 2008). انگیزه‌های استقبالی فداکاری منجر به احساسات مثبت و افزایش رضایت زناشویی می‌شود؛ در صورتی که انگیزه‌های اجتنابی منجر به کاهش رضایت و پایداری ارتباطی می‌شود (کاوند، 2012؛ سلطان‌زاده اهوازی، 2013؛ آل‌بوغبیش، 2018؛ فیگرس، 2008؛ ایمپت و همکاران، 2010؛ ایمپت و همکاران، 2012؛ ایمپت و همکاران، 2014).
همان‌گونه که اشاره شد، موضوع فداکاری و کیفیت زناشویی کنجکاوی پژوهشگران متعددی را برانگیخته و تاکنون پژوهش‌های زیادی درباره رابطه فداکاری و ابعاد کیفیت زناشویی انجام شده است. نتایج این پژوهش‌ها درباره رابطه مثبت یا منفی فداکاری با کیفیت زناشویی متفاوت و متناقض است. حجم زیاد این پژوهش‌ها و نتایج متفاوت و گاهی متضاد آن‌ها استفاده از فراتحلیل را به‌ عنوان روشی برای تلخیص و نتیجه‌گیری از این حجم پژوهش و اینکه درنهایت ارتباط میان این دو متغیر چگونه است ضروری می‌‌کند. علاوه بر این، رایجت و ایمپت (2017) در مرور و بازنگری ادبیات پژوهشی مربوط به فداکاری، ضمن برشمردن برخی از عوامل مؤثر بر رابطه فداکاری و کیفیت زناشویی به این موضوع اشاره می‌کنند که نبود پاسخ قطعی و جامع درباره مرتبط‌بودن یا نبودن فداکاری با بهزیستی فردی و ارتباطی، استفاده از فراتحلیل برای شفاف‌سازی این موضوع را ضروری می‌‌کند.
با توجه به اهمیت و پیامدهای فراوان فداکاری در زندگی زناشویی و نتایج متناقض پژوهش‌های اولیه، هدف اول از انجام این پژوهش، ترکیب و تلخیص نتایج حاصل از پژوهش‌های منفرد گذشته به منظور ارائه پاسخی جامع و کامل به این سؤال اساسی است که اندازه اثر (همبستگی) کلی پژوهش‌های انجام‌شده در حوزه‌ رابطه فداکاری و کیفیت زناشویی چه میزان است؟ با توجه به ملاحظات نظری و یافته‌های پژوهشی موجود مبنی بر اینکه فداکاری وابسته به فرهنگ و بافت دینی و مذهبی است (خجسته‌مهر و همکاران، 2018) هدف دوم پژوهش پاسخ به این سؤال است که آیا متغیر محل پژوهش، رابطه فداکاری و کیفیت زناشویی را تعدیل می‌کند؟

روش
در این پژوهش برای تعیین، جمع‌آوری، ترکیب و خلاصه‌کردن یافته‌های پژوهشی در زمینه رابطه فداکاری و کیفیت زناشویی از فن آماری فراتحلیل استفاده شد. برای انجام فراتحلیل و ترکیب نتایج تحقیقات، باید آماره‌های آزمون به مقادیر اندازه اثر تبدیل شود (قربانی‌زاده و حسن نانگیر، 2014). وقتی روش استفاده‌شده برای پژوهشی از نوع همبستگی باشد، معمولاً روابط بین دو متغیر نیز به صورت ضریب همبستگی گشتاوری پیرسون (r) گزارش می‌شود و در چنین شرایطی، همانند این پژوهش، با توجه به ماهیت موضوع پژوهش که سنجش رابطه است، مقدار r محاسبه‌شده را به عنوان شاخصی برای اندازه اثر پژوهش موردنظر فرض می‌کنند (هومن، 2008). 
اندازه‌های اثر ترکیبی ثابت و تصادفی، بر اساس شاخص کوهن تفسیر می‌شوند و در مدل اثرهای ثابت فرض می‌شود که یک اندازه اثر واقعی وجود دارد که این اندازه اثر، زیربنای همه تحلیل‌هاست و همه تفاوت‌های اندازه‌های اثر مشاهده‌شده در پژوهش‌های اولیه ناشی از خطای نمونه‌گیری است و در مقابل در مدل اثرهای تصادفی فرض می‌شود که اندازه اثر واقعی از پژوهشی به پژوهش دیگر در حال تغییر است که از علل اصلی این تغییر، وجود متغیرهای مداخله‌کننده در روابط بین متغیر مستقل و وابسته است (هومن، 2008). در این پژوهش نیز با توجه به ناهمگونی مشاهده‌شده در پژوهش‌های اولیه و به منظور تعمیم‌پذیری نتایج، مدل اثرهای تصادفی انتخاب شد.
برای بررسی ناهمگونی پژوهش‌های اولیه از شاخص‌های Q (کوکران) و I2 (هیجینز و تامپسون، 2002) استفاده شد. برای بررسی معنا‌داری متغیرهای تعدیل‌گر و اینکه آیا تغییرات در اندازه‌های اثر می‌تواند ناشی از این متغیرها باشد از آماره Q استفاده شد که شامل دو بخش Q درون‌گروهی (شاخص تغییرپذیری اندازه اثر درون گروه‌ها) و Q بین‌گروهی (شاخص تغییرپذیری اندازه اثر بین گروه‌ها) است. معنا‌داری Q بین‌گروهی نشان می‌دهد میانگین اندازه اثر در طبقه‌های مختلف متفاوت است (سیرین، 2005). 
برای محاسبه سوگیری انتشار نیز از ترسیم نمودار قیفی، روش رگرسیون خطی ایگر و آزمون ایمن از خطای روزنتال بهره گرفته شد. همه تجزیه‌وتحلیل‌های مربوط به سنجش اندازه‌های اثر ترکیبی ثابت و تصادفی، بررسی ناهمگونی پژوهش‌ها، تأثیر تعدیل‌گرها و سوگیری انتشار با استفاده از ویرایش دوم نرم‌افزار جامع آماری فراتحلیل (2-CMA) انجام شد.

جامعه و نمونه
واحد تحلیل در فراتحلیل، یافته‌های مربوط به پژوهش‌های پیشین است؛ درواقع از خلاصه‌های آماری پژوهش‌های پیشین به عنوان داده‌های پژوهشی استفاده می‌شود؛ بنابراین، جامعه آماری این فراتحلیل شامل همه پژوهش‌های در دسترس مربوط به رابطه فداکاری و کیفیت زناشویی است که بین سال‌های 1998 تا 2017 در جهان انجام شده است. برای انتخاب پژوهش‌های منتشر‌شده و منتشر‌نشده از کلید‌واژه‌های فداکاری، رفتارهای فداکاری، کیفیت زناشویی، رضایت زناشویی، سازگاری زناشویی، فداکاری در روابط زناشویی، فداکاری و کیفیت زناشویی، فراتحلیل و فداکاری برای جست‌وجو در پایگاه‌های اطلاعاتی ایرانی ازجمله، پایگاه مجلات تخصصی نور، پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، مرجع دانش سیویلیکا، بانک اطلاعات نشریات کشور، وب‌سایت مرکز اسناد و مدارک علمی ایران، پایگاه استنادی علم جهان اسلام و پایگاه‌های اطلاعاتی لاتین همچون ساینس دایرکت، گوگل اسکالر، وایلی، تیلور و فرانسیس، سیج، اریک، اِی‌پی‌اِی، جستور و اسکوپوس  استفاده شد. 
به این ترتیب، پس از جست‌وجو در پایگاه‌های اطلاعاتی با این کلیدواژه‌ها، 34 پژوهش اعم از مقاله و پایان‌نامه که رابطه فداکاری و کیفیت زناشویی را در سطح جهان بررسی کرده بودند، شناسایی شد. مجموعه‌ای از ملاک‌های ورود به منظور انتخاب موارد نهایی تعریف شد. ملاک‌های ورود پژوهش‌ها به این فراتحلیل عبارت بودند از: 1. بررسی رابطه فداکاری و سازه‌های کیفیت زناشویی (رضایت، صمیمیت، تعهد، توافق و سازگاری)؛ 2. گزارش ضرایب همبستگی (r)؛ 3. چاپ مقاله‌ها در مجله‌های علمی‌پژوهشی معتبر بین سال‌های 1998 تا 2017 (برای پژوهش‌های انجام‌شده در ایران محدودیت زمانی اعمال نشد)؛ 4. انجام پایان‌نامه‌ها در دانشگاه‌های معتبر و مورد‌اعتماد‌بودن از نظر کیفیت تحقیق؛ 5. ارائه گزارش پژوهش به زبان فارسی یا انگلیسی.
درنهایت 21 پژوهش که ملاک‌های لازم برای ورود به این فراتحلیل را داشتند انتخاب شدند (آل‌بوغبیش، 2018؛ خجسته‌مهر و همکارن، 2015؛ دهقان‌پور، 2016؛ سلطان‌زاده اهوازی، 2013؛ کاوند، 2012؛ محمدلو و همکاران، 2016؛ کائو و همکاران، 2017؛ کوران و همکاران، 2015؛ فیگرس، 2008؛ حسین، 2007؛ خجسته‌مهر و همکاران، 2017؛ متینگلی و کلارک، 2012؛ راپل و کوران، 2012؛ ستافورد و همکاران، 2014؛ استنلی و همکاران، 2006؛ تنگ و همکاران، 2014؛ توتنهانگ و کوران، 2011؛  توتنهاگن و همکاران، 2013؛ ویتون و همکاران، 2007؛ یانگ و کوران، 2016؛ ژانگ و لی، 2015). از 21 پژوهش اولیه، 76 ضریب همبستگی مستقل (واحد تحلیل این پژوهش) برای رابطه فداکاری و کیفیت زناشویی استخراج و به عنوان نمونه‌های مستقل وارد فراتحلیل شد. به منظور اطمینان از دقت و کیفیت داده‌های استخراج‌شده، نتایج جست‌وجو بارها از سوی نویسندگان مقاله، در زمینه روش و موضوع پژوهش، بررسی شد و پیرامون موارد اختلاف‌نظر تا رسیدن به توافق نهایی بحث و گفت‌وگو شد. بر اساس این توافق داده‌های حاصل از پژوهش‌ها در فرم کاربرگ، ثبت و وارد نرم‌افزار شد. 
از مجموع 21 پژوهش اولیه که ملاک ورود به فراتحلیل را داشتند 71/42 درصد به صورت مقاله در نشریات علمی‌پژوهشی معتبر انتشار یافته و 28/57 درصد به صورت پایان‌نامه بودند. همچنین کشور آمریکا با 11 پژوهش (52/38 درصد) بیشترین پژوهش‌های دارای ملاک‌های لازم برای ورود به این فراتحلیل را به خود اختصاص داد. ایران با 7 پژوهش (33/33 درصد) در رتبه دوم، چین با 2 پژوهش (9/52 درصد) و پاکستان با یک پژوهش (4/76 درصد) در رتبه‌های بعدی قرار دارند.

ابزار 
در این پژوهش به منظور فراهم ‌آوردن اطلاعات مورد‌نیاز، فرم کاربرگ فراتحلیل طراحی و گزارش پژوهش‌های اولیه در این فرم‌ها ثبت شد. این ابزار با توجه به اطلاعات مورد‌نیاز از پژوهش‌های اولیه در دو بخش اطلاعات کتاب‌شناسی و روش‌شناسی تهیه شد. بعد کتاب‌شناسی اطلاعاتی نظیر عنوان پژوهش، نوع اثر، نویسنده، محل پژوهش، تاریخ اجرا یا انتشار و عنوان مجله را دربرگرفت. در بُعد روش‌شناسی، اطلاعات مربوط به ویژگی‌های نمونه، حجم نمونه، اطلاعات ابزار، نوع ابزار جمع‌آوری اطلاعات، پایایی و روایی ابزارها، نوع روش پژوهش و روش‌های آماری استفاده‌شده، فرضیه‌ها یا سؤال‌های پژوهش، مقادیر ضریب همبستگی مربوط به فرضیه‌های پژوهش و سطوح معناداری، ثبت شد. 
همچنین به منظور حفظ استقلال آماری داده‌ها چنانچه در پژوهشی ضرایب همبستگی مربوط به زنان و مردان جداگانه گزارش و یا همبستگی‌های مربوط به بازیگر‌شریک برآورد شده بود هرکدام از ضرایب مربوط، به‌ عنوان همبستگی‌های مستقل در تحلیل وارد شدند. اگر در پژوهشی رابطه فداکاری با سازه‌های کیفیت زناشویی به صورت مجزا گزارش شده بود (مثلاً یک همبستگی بر اساس رابطه فداکاری با رضایت زناشویی و یک همبستگی بر اساس رابطه فداکاری با تعهد زناشویی) ضریب همبستگی مربوط به هر‌کدام به عنوان یک مطالعه مستقل وارد فراتحلیل شد؛ در پژوهش کائو و همکاران (2017) که ضرایب همبستگی مربوط به رابطه متغیر‌ها را در چندین نقطه زمانی گزارش کرده بود، برای حفظ استقلال داده‌ها، یکی از زمان‌ها به صورت تصادفی در فراتحلیل وارد شد. لازم به یادآوری است که در این پژوهش رضایت از فداکاری و تمایل به فداکاری معادل با فداکاری در نظر گرفته شده است.

یافته‌ها
مقدار اندازه اثر به‌دست‌آمده برای مدل اثرهای تصادفی 0/179 (با مقادیر متناظر 20/258=Z و 0/001=P)است که در سطح 0/01>P معنادار است. بدین ترتیب، با توجه به جدول شماره 2 به طور کلی رابطه فداکاری و کیفیت زناشویی معنادار است. پژوهش‌هایی که از آماره r استفاده می‌کنند اندازه اثر متغیر بین 1+ و 1- ایجاد می‌کنند که منعکس‌کننده دامنه همبستگی است (اشپرینکل و پی‌یرسی، 2005). 
بر اساس دیدگاه کوهن (اشپرینکل و پی‌یرسی، 2005) در تفسیر اندازه اثر با استفاده از آماره r ، مقدار 0/5 همان‌گونه که در جدول شماره 1 مشاهده می‌شود مقدار شاخص Q برای 76 پژوهش حاضر در این فراتحلیل612/825 (درجه آزادی=75) به دست آمد که در سطح 0/01>P معنا‌دار است و این نشانگر وجود ناهمگونی و نبود تجانس در اندازه اثر پژوهش‌های اولیه است. بر اساس نتایج مندرج در جدول شماره 1 مقدار شاخص I2 در این پژوهش 90/916 است که بیانگر ناهمگونی زیاد در پژوهش‌های بررسی‌شده است؛ در‌واقع 90/916 درصد از تغییرات کل مطالعات به دلیل ناهمگونی مطالعات است. معناداری شاخص Q و مجذور I2 نشانگر ناهمگونی و پراکندگی در پژوهش‌های بررسی‌شده و وجود متغیرهای تعدیل‌گر در رابطه بین فداکاری و کیفیت زناشویی است؛ بنابراین، مدل نهایی برای ترکیب اندازه‌های اثر در این سؤال پژوهش، مدل اثرهای تصادفی است (اندازه اثر تصادفی نهایی در این پژوهش= 0/179). همچنین برای شناسایی و بررسی نقش متغیرهای تعدیل‌گری که ممکن است این ناهمگونی به دلیل اثر احتمالی آن‌ها رخ داده باشد، اقدام شد. به منظور بررسی سوگیری انتشار، از نمودار قیفی، رگرسیون خطی ایگر و ایمن از خطای روزنتال استفاده شد. 
در تصویر شماره 1 محور افقی نمودار نشانگر مقادیر اندازه‌های اثر پژوهش‌های بررسی‌شده و محور عمودی خطای استاندارد آن‌هاست. تراکم پژوهش‌ها در بالای نمودار و تقارن نسبی آن‌ها در اطراف میانگین، بیانگر نبود سوگیری انتشار در این فراتحلیل است، اما برای دستیابی به پاسخ دقیق‌تر از سایر روش‌های بررسی سوگیری انتشار نیز استفاده شده است.
بر اساس نتایج مندرج در جدول شماره 2، برش (B) برابر با 0/498-، فاصله اطمینان 95 درصد برابر با 2/412 و 3/406- و مقدار P یک دامنه 0/367 و مقدار P دو دامنه 0/734 است. این نتیجه بیانگر نبود انحراف معنا‌دار پژوهش‌های گردآوری‌شده از خط رگرسیون و درنتیجه نبود سوگیری انتشار در پژوهش‌هاست.

 


 


 

اصطلاح N ایمن از خطا، بیانگر تعداد پژوهش‌های غیر‌معنا‌داری است که مقدار اندازه اثر را به سطح غیر‌معنا‌داری می‌رساند. بزرگ‌بودن N ایمن از خطا، نشان می‌دهد بعید است در کشوهای بایگانی پژوهش‌هایی وجود داشته باشد که به‌خوبی طرح‌ریزی شده باشد؛ از سوی دیگر، N ایمن از خطای کوچک بیانگر آن است که می‌توان درباره‌ پذیرش روایی اندازه اثر مربوط به آن محتاط بود (هومن، 2008). بر اساس داده‌های جدول شماره 3 باید 7257 پژوهش دیگر به پژوهش‌ها اضافه شود تا مقدار P دو دامنه بزرگ‌تر از 0/05 شود و اثر کلی از لحاظ آماری معنادار نشود؛ به عبارت دیگر به ازای هر پژوهش بررسی‌شده تعداد 95/48 پژوهش گمشده وجود دارد که با اضافه‌کردن آن‌ها اثر مشاهده‌شده خنثی می‌شود. ز‌یادبودن این تعداد بیانگر دقت و صحت اطلاعات و نتایج به‌دست‌آمده از این پژوهش است؛ بنابراین، می‌توان به اندازه اثر کلی اعتماد کرد و سوگیری انتشار هم نتایج را تهدید نمی‌کند. 
همچنین با توجه به نتایج حاصل از آزمون Q و I2 که بیانگر ناهمگونی و پراکندگی در پژوهش‌های بررسی‌شده بود، نقش متغیرهای تعدیل‌کننده‌ای که ممکن است این ناهمگونی به دلیل اثر احتمالی آن‌ها رخ داده باشد، بررسی شد. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده در جدول شماره 4، اندازه اثر در مدل تصادفی برای پژوهش‌های انتشار‌یافته به شکل مقاله با اندازه نمونه 7578، برابر 0/087 و برای پژوهش‌های انجام‌شده به صورت پایان‌نامه با اندازه نمونه 5372، برابر با 0/280 است که هر دو شاخص معنادار است. همچنین مقدار آماره Q برای متغیر نوع انتشار برابر با 12/085 (با مقادیر متناظر 1=df و 0/001=P) است که به لحاظ آماری معنا‌دار است. 
اندازه اثر در مدل تصادفی برای پژوهش‌های انجام‌شده در خارج از کشور ایران با اندازه نمونه 10 هزار و 986، برابر 0/118 و برای پژوهش‌های داخل کشور با اندازه نمونه 1964، برابر با 0/425 است که هر دو در سطح 0/01>P معنی‌دار است. میزان اندازه اثر در پژوهش‌های داخل کشور بیشتر از پژوهش‌های انجام‌شده در خارج از کشور است. آماره Q برای محل پژوهش برابر با 23/803 (با مقادیر متناظر 1=df و0/001=P) است که به لحاظ آماری معنا‌دار است؛ بنابراین، متغیرهای نوع انتشار و محل پژوهش به عنوان متغیرهای تعدیل‌کننده بر اندازه اثر مشاهده‌شده تأثیر داشته‌اند. 
 


 


 


 


بحث
هدف این پژوهش تعیین اندازه اثر کلی رابطه فداکاری و کیفیت زناشویی بود. اندازه اثر ترکیبی در مدل اثرهای تصادفی برای رابطه فداکاری و کیفیت زناشویی برابر 0/179 بود که بر اساس شاخص کوهن (اشپرینکل و پی‌یرسی، 2005) به اندازه‌ اثری کوچک تفسیر می‌شود. به این ترتیب، فراوانی فداکاری با کیفیت زناشویی یک رابطه مثبت، اما کوچک دارد. پژوهش‌های زیادی به بررسی نقش فداکاری در کیفیت زناشویی پرداخته‌اند؛ نتایج برخی از این پژوهش‌ها نشانگر رابطه مثبت (سلطان‌زاده اهوازی، 2013؛ محمدلو و همکاران، 2016؛ دهقان‌پور، 2016؛ آل‌بوغبیش، 2018؛ خجسته‌مهر و همکاران، 2017؛ ون‌لانگ و همکاران، 1997؛ استنلی و همکاران، 2006؛ فیگرس، 2008؛ استفورد و همکاران، 2014؛ تانگ و همکاران، 2014) بین فداکاری و کیفیت زناشویی است که یافته مربوط به سؤال اول این پژوهش نیز همسو با نتایج این پژوهش‌ها مؤید رابطه مثبت بین این متغیرهاست. برخی پژوهش‌ها به رابطه منفی (وایتون و همکاران، 2007؛ توتنهاگن و کوران، 2011؛ توتنهاگن و همکاران، 2013؛ کوران و همکاران، 2015) دست یافتند و برخی پژوهش‌ها نیز هیچ ارتباطی بین آن‌ها مشاهده نکردند (رایجت و ایمپت، 2017).
همان‌گونه که اشاره شد ترکیب نتایج پژوهش‌های بررسی‌شده در این فراتحلیل نشان داد بین فداکاری و کیفیت زناشویی رابطه مثبتی وجود دارد. در ادامه برخی از تبیین‌های احتمالی‌ای که می‌تواند یافته حاصل از سؤال پژوهش را تبیین کند ارائه می‌شود. نظریه وابستگی متقابل (فیگرس، 2008) می‌تواند در تبیین این یافته یاری‌رسان باشد. با توجه به این نظریه در بافت تعاملی زندگی زناشویی، فداکاری یکی از زوجین در موقعیت‌های تعارض منافع و نیازهایشان با یکدیگر، سبب حل تعارض و حفظ و بهبود کیفیت روابط زناشویی می‌شود. 
بر اساس نظریه نقش ادراک در فداکاری (حسین، 2007) ادراک افراد از فداکاری، تعیین‌کننده مثبت یا منفی‌بودن نتیجه فداکاری برای آن‌هاست. ادراک فرد از رفتارهای فداکارانه خود که منجر به شادکامی همسرش می‌شود، احساس ارزشمند‌بودن را در فرد ایجاد می‌کند، این حس ارزشمندی به نوبه خود بر کیفیت ارتباط فرد با همسرش نیز تأثیرگذار است. چنین فردی تصویری مثبت از خود در ذهن دارد و رضایت بیشتری را در زندگی زناشویی تجربه می‌کند. ادراک فرد از فداکاری همسر خود، منجر به احساس نزدیکی عاطفی بیشتر آنان به یکدیگر می‌شود و بر دوام ارتباط زناشویی آن‌ها تأثیرگذار است (خجسته‌مهر و همکاران، 2017). بر اساس نتایج برخی پژوهش‌ها نگرش افراد نسبت به فداکاری نیز بر کیفیت و ثبات رابطه آنان تأثیرگذار است. زوجینی که رضایت بیشتری برای فداکاری نسبت به یکدیگر داشته‌اند، احتمال پریشانی‌ها و مشکلات ارتباطی و وقوع طلاق در آنان کمتر است (استنلی و همکاران، 2006).
اگرچه فداکاری برای کیفیت زناشویی مفید است، عوامل دیگری وجود دارد که این رابطه را تحت تأثیر قرار می‌دهد. توجه به نقش این عوامل می‌تواند در مورد کم‌بودن اندازه اثر در این پژوهش، توجیه‌کننده باشد. یکی از این عوامل به بافت فرهنگی‌ای که پژوهش‌های اولیه در آن صورت گرفته است اشاره دارد؛ به گونه‌ای که با ورود متغیر تعدیل‌گر محل پژوهش میزان اندازه اثر در پژوهش‌های انجام‌شده در ایران به مقدار 0/425 رسید. این اندازه اثر ترکیبی (0/425) در ایران بیشتر از کشورهای دیگر (0/118) است. 
خجسته‌مهر و همکاران (2018) نیز در مطالعه‌ای پدیدارشناختی مشخص کردند عقاید مذهبی از اجزای اصلی تجربه زیسته فداکاری در نمونه ایرانی است. این نتیجه با توجه به نقش سازه‌های فرهنگی و تعالیم تربیتی متفاوت و با توجه به اهمیت فداکاری و گذشت در آموزه‌های دینی در کشور ایران در مقایسه با سایر جوامع، به‌ویژه جوامع فردگرای غربی قابل تبیین است؛ بنابراین، با توجه به اهمیت آموزه‌های دین اسلام در میان مردم ایران، ممکن است عواملی همچون رضای خداوند، اعتقاد به ثواب اخروی و غیره باعث شود افراد دشواری‌های زندگی زناشویی را تحمل کنند و از منافع خود به صورت غیرمشروط و بدون هیچ چشم‌داشتی، به نفع رابطه و همسرشان بگذرند. 
رضایت افراد از فداکاری برای همسرشان (استنلی و همکاران، 2006؛ تانگ و همکاران، 2014)، ادراک سودمندی فداکاری (لان و همکاران، 2017)، ادراک سهولت فداکاری (کورکری، کوران و پارکمن، 2011)، هدف همسران از فداکاری، ویژگی‌های شخصیتی ارائه‌دهندگان و گیرندگان فداکاری، عواطف تجربه‌شده در طی فداکاری، انگیزه‌ فداکاری، متقابل و دوسویه‌بودن فداکاری، قدردانی از فداکاری و غیره از دیگر عواملی هستند که بر دیدگاه افراد نسبت به فداکاری و کیفیت روابط زناشویی آن‌ها اثر می‌گذارند، اما در این پژوهش به دلیل محدودیت روش‌شناختی فراتحلیل امکان پرداختن به آن‌ها وجود نداشت که شایسته است در پژوهش‌های آتی پژوهشگران این حوزه به آن توجه کنند.
نتایج این فراتحلیل همچنین نشان داد متغیر نوع انتشار نیز یکی از عوامل ناهمگونی اندازه اثر است. در تبیین این یافته می‌توان گفت اگرچه معمولاً انتظار بر این است که میزان اندازه اثر در پژوهش‌های منتشر‌شده (مانند مقاله‌ها و کتاب‌ها) بیشتر از پژوهش‌های منتشر‌نشده (مانند پایان‌نامه‌ها) باشد، ولی برعکس در این پژوهش اندازه اثر در پایان‌نامه‌هایی (0/280) که هنوز موفق به چاپ در مجلات نشده‌اند بیشتر از مقالات منتشر‌شده (0/087) در مجلات معتبر است. هومن (2008) عنوان می‌کند فرض بر این است که پژوهش‌های با نتایج معنا‌دار به‌راحتی چاپ می‌شود، در حالی که پژوهش‌های با نتایج غیر‌معنادار به پرونده بایگانی سپرده می‌شود و گزارش آن‌ها احتمالاً چاپ نمی‌شود.
روزنتال و دیماتئو (هومن، 2008) این مسئله را یک تبعیض جدی بین نتایج معنا‌دار و غیرمعنا‌دار از نظر آماری می‌دانند، ولی در بررسی نتایج پایان‌نامه‌هایی که برای پژوهشگران این مقاله قابل دستیابی بود و ملاک‌های ورود به این فراتحلیل را داشتند، بیشتر نتایج گزارش‌شده در آن‌ها معنا‌دار و همان‌گونه که تحلیل‌ها نشان داد مقدار اندازه اثر ترکیبی آن‌ها بیشتر بود؛ بنابراین، احتمالاً دلیل انتشارنیافتن نتایج این پایان‌نامه‌ها، مربوط به نوع نتایج به‌دست‌آمده در آن‌ها نباشد. بلکه می‌تواند به اقدام‌نکردن یا علاقه‌نداشتن پژوهشگران و نویسندگان آن‌ها برای چاپ مربوط باشد.
این پژوهش با محدودیت‌هایی نیز مواجه بود که می‌توان به نبود گزارش دقیق از اطلاعات آماری مربوط به پژوهش‌های اولیه بررسی‌شده اشاره کرد. پیشنهاد می‌شود ویراستاران علمی و سردبیران مجله‌های علمی، پژوهشگران را ترغیب کنند تا مقادیر اندازه اثر، فرضیه‌های آماری، حجم نمونه و اطلاعات جمعیت‌شناختی مربوط به نمونه‌های پژوهش خود را به صورت دقیق در گزارش‌های خود تشریح کنند. همچنین نتایج این فراتحلیل مبتنی بر داده‌های کمّی مربوط به پژوهش‌های اولیه است؛ بنابراین، دقت و درستی این داده‌ها برعهده نویسندگان پژوهش‌های اولیه است. با توجه به اینکه کیفیت فراتحلیل وابسته به کیفیت پژوهش‌های اولیه انتخاب شده است، ممکن است باز هم در شرایطی با وجود تلاش و دقت پژوهشگران، برای انتخاب پژوهش‌های با کیفیت مناسب، غفلت شده باشد. البته این محدودیت چندان زیان‌بار نیست، زیرا پژوهش‌های گذشته برای ارتباط بین کیفیت روش‌شناسی پژوهش و اندازه اثر، همبستگی معنا‌داری به دست نیاورده‌اند (سیرین، 2005). 
نتایج این پژوهش نشان داد میزان اندازه اثر برای رابطه فداکاری و کیفیت زناشویی در پژوهش‌های داخلی به طور معناداری بیشتر از پژوهش‌های خارجی است؛ این یافته مهر تأییدی بر نقش بافت فرهنگی و مذهبی بر رابطه فداکاری و کیفیت زناشویی است. بر این اساس، پیشنهاد می‌شود در مطالعات بین‌فرهنگی رابطه رفتارهای فداکارانه و کیفیت زناشویی بیشتر آزمایش و مطالعه شود. همچنین متخصصان حوزه روان‌شناسی و مشاوره ازدواج و خانواده بیش‌از‌پیش بر اهمیت انجام رفتارهای فداکارانه، به‌ویژه فداکاری متقابل و دوسویه در غنی‌سازی زندگی زناشویی زوجین تمرکز کنند.

ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این مقاله از نوع فراتحلیل است و نمونه انسانی و حیوانی نداشته است.

حامی مالی
این مقاله از پایان‌نامه کارشناسی ارشد نویسنده دوم مقاله (زینب آقائی) در دانشکده علوم تربیتی دانشگاه شهید چمران اهواز گرفته شده است.

مشارکت نویسندگان
مشارکت نویسندگان در همه موارد تقریباً یکسان بوده و همه موارد با همکاری تمام نویسندگان انجام شده است.

تعارض منافع
تعارض منافع وجود ندارد.

 
References
  1. Albughubeysh, T. (2018). [The predictin marital satisfaction of men and women based on variables of approach motives, avoidance motives of sacrificing behavior (Persian)] [MSc. thesis]. Ahvaz: Shahid Chamran University of Ahvaz. 
  2. Anderson, S. A., & Sabatelli, R. M. (2007). Family interaction: A multigenerational developmental perspective. Boston: Allyn and Bacon.
  3. Blair, S. L. (1993). Employment, family, and perception of marital quality among husbands and wives. Journal of Family Issues, 14(2), 189-212. [DOI:10.1177/019251393014002003]
  4. Cao, H., Fang, X., Fine, M. A., Ju, X., Lan, J., & Zhou, N. (2017). Sacrifice, commitment, and marital quality in the early years of Chinese marriage: An actor–partner interdependence moderation model. Journal of Social and Personal Relationships, 34(7), 1122-44. [DOI:10.1177/0265407516670041]
  5. Corkery, S. A., Curran, M. A., & Parkman, A. (2011). Spirituality, sacrifice, and relationship quality for expectant cohabitors. Marriage & Family Review, 47(6), 345-62. [DOI:10.1080/01494929.2011.594213]
  6. Curran, M. A., Burke, T. J., Young, V. J., & Totenhagen, C. J. (2015). Relational sacrifices about intimate behavior and relationship quality for expectant cohabitors. Marriage & Family Review, 52(5), 442-60. [DOI:10.1080/01494929.2015.1113225]
  7. Dehghanpour, S. (2016). [The relation of commitment, fairness perception, and marital satisfaction  with sacrifice in married women in Ahvaz (Persian)] [MSc. thesis]. Ahvaz: Shahid Chamran University of Ahvaz.
  8. Figuerres, K. Sh. (2008). Sacrifice in marriage: Motives, behaviors, and outcomes [MSc. thesis]. Provo: Brigham Young University.
  9. Ghorbani Zadeh, V., & Hassan Nangir, S. T. (2014). [Meta-analysis application guide with CMA-2 Software (Persian)]. Tehran: Sociologists Publication.
  10. Higgins, J., & Thompson, S. G. (2002). Quantifying heterogeneity in a meta-analysis. Statistics in Medicine, 21(11), 1539-58. [DOI:10.1002/sim.1186] [PMID]
  11. Hooman, H. A. (2008). [Handbook on meta-analysis in scientific research (Persian)]. Tehran: SAMT.
  12. Hussain, R. T. (2007). A study of sacrifice in marital relationships [PhD. dissertation]. Karachi: University of Karachi.
  13. IImpett, E. A., & Gordon, A. M. (2008). For the good of others: Toward a positive psychology of sacrifice. In S. J. Lopez (Ed.), Praeger perspectives. Positive psychology: Exploring the best in people, Vol. 2. Capitalizing on emotional experiences (pp. 79-100). Westport: Greenwood Publishing Group.
  14. Impett, E. A., Gere, J., Kogan, A., Gordon, A. M., & Keltner, D. (2014). How sacrifice impacts the giver and the recipient: Insights from approach‐ avoidance motivational theory. Journal of Personality, 82(5), 390-401. [DOI:10.1111/jopy.12070] [PMID]
  15. Impett, E. A., Gordon, A. M., Kogan, A., Oveis, C., Gable, S. L., & Keltner, D. (2010). Moving toward more perfect ::::::::union::::::::s: daily and long-term consequences of approach and avoidance goals in romantic relationships. Journal of Personality and Social Psychology, 99(6), 948-63. [DOI:10.1037/a0020271] [PMID]
  16. Impett, E. A., Kogan, A., English, T., John, O., Oveis, C., Gordon, A. M., & Keltner, D. (2012). Suppression sours sacrifice: Emotional and relational costs of suppressing emotions in romantic relationships. Personality and Social Psychology Bulletin, 38(6), 707-20. [DOI:10.1177/0146167212437249] [PMID]
  17. Impett, E. A., Le, B. M., Kogan, A., Oveis, C., & Keltner, D. (2014). When you think your partner is holding back: The costs of perceived partner suppression during relationship sacrifice. Social Psychological and Personality Science, 5(5), 542-49. [DOI:10.1177/1948550613514455]
  18. Kavand, M. (2012). [An investigation of the relation of sacrificing behaviors, motivations for sacrifice and perception of equity with marital intimacy in elementary student’s parents in Boroujerd (Persian)] [MSc. thesis]. Ahvaz: Shahid Chmran University of Ahvaz.
  19. Khojasteh Mehr, R., Kerachian, M., & Shirali Nia, Kh. (2015). [Mediating role of spouse’s perception of sacrificing behaviors in the relationship between attachment styles and marital quality (Persian)]. Family Psychology, 1(2), 31-40.
  20. Khojasteh Mehr, R., Mohammadi, R., Soudani, M., & Abbaspour, Z. (2018). [The lived experience of sacrifice in enduring marriages: A descriptive phenomenological psychological study (Persian)]. Journal of Counseling Research, 17(65), 150-87.
  21. Khojasteh‌Mehr, R., Kavand, M, & Soudani, M. (2017). Interaction between sacrificing behaviors and equity perception: How does it contribute to marital intimacy. International Journal of Psychology, 11(2), 175-95.
  22. Lan, J., Li, X., Cao, H., Zhou, N., Lin, X., Deng, L., et al. (2017). Inequity of sacrifice and marital satisfaction in Chinese young couples. Journal of Family Therapy, 39(2), 169-92. [DOI:10.1111/1467-6427.12153]
  23. Le, B. M., & Impett, E. A. (2013). When holding back helps: Suppressing negative emotions during sacrifice feels authentic and is beneficial for highly interdependent people. Psychological Science, 24(9), 1809-15. [DOI:10.1177/0956797613475365] [PMID]
  24. Lucas, A. (2016). Marital Quality. Encyclopedia of Family Studies, 1-2. [DOI:10.1002/9781119085621.wbefs056]
  25. Mattingly, B. A., & Clark, E. M. (2012). Weakening relationships we try to preserve: Motivated sacrifice, attachment, and relationship quality. Journal of Applied Social Psychology, 42(2), 373-86. [DOI:10.1111/j.1559-1816.2011.00893.x]
  26. Mohammadlo, H., Kargarbarzi, H., Kanbani, M., & Amini Yeganeh, P. (2016).[The relationship between the spouse’s perception of sacrificing behavior and family functioning and marital satisfaction in the elderly retired nurses of Tehran (Persian)]. Journal of Gerontology, 1(2), 35-54. [DOI:10.18869/acadpub.joge.1.2.45]
  27. Parker, R., & Pattenden, R. (2009). Strengthening and repairing relationships: Addressing forgiveness and sacrifice in couples education and counselling. Pennsylvania: Citeseer.
  28. Righetti, F., & Impett, E. (2017). Sacrifice in close relationships: Motives, emotions, and relationship outcomes. Social and Personality Psychology Compass, 11, e12342. [DOI:10.1111/spc3.12342] 
  29. Righetti, F., Balliet, D., Visserman, M., & Hofmann, W. (2015). Trust and the suppression of emotions during sacrifice in close relationships. Social Cognition, 33(5), 505-19. [DOI:10.1521/soco.2015.33.5.505]
  30. Ruppel, E. K., & Curran, M. A. (2012). Relational sacrifices in romantic relationships: Satisfaction and the moderating role of attachment. Journal of Social and Personal Relationships, 29(4), 508-29. [DOI:10.1177/0265407511431190]
  31. Sirin, S. R. (2005). Socioeconomic status and academic achievement: A meta-analytic review of research. Review of Educational Research, 75(3), 417-53. [DOI:10.3102/00346543075003417]
  32. Soltanzade Ahvazi, S. (2013). [A study of a proposed model for the precedents and outcomes of sacrifice in marital life of the parents of female secondary student in Ahvaz (Persian)] [MSc. thesis]. Ahvaz: Shahid Chamran University of Ahvaz.
  33. Sprenkle, D. H., & Piercy, F. P. (2005). Research methods in family therapy. Guilford Press: New York.
  34. Stafford, L., David, P., & McPherson, S. (2014). Sanctity of marriage and marital quality. Journal of Social and Personal Relationships, 31(1), 54-70. [DOI:10.1177/0265407513486975]
  35. Stanley, S. M., Whitton, S. W., Sadberry, S. L., Clements, M. L., & Markman, H. J. (2006). Sacrifice as a predictor of marital outcomes. Family Process, 45(3), 289-303. [DOI:10.1111/j.1545-5300.2006.00171.x] [PMID]
  36. Tang, C. Y., Curran, M., & Arroyo, A. (2014). Cohabitors’ reasons for living together, satisfaction with sacrifices, and relationship quality. Marriage & Family Review, 50(7), 598-620. [DOI:10.1080/01494929.2014.938289]
  37. Totenhagen, C. J., & Curran, M. A. (2011). Daily hassles, sacrifices, and relationship quality for pregnant cohabitors. Family Science, 2(1), 68-72. [DOI:10.1080/19424620.2011.597101]
  38. Totenhagen, C. J., Curran, M. A., Serido, J., & Butler, E. A. (2013). Good days, bad days Do sacrifices improve relationship quality? Journal of Social and Personal Relationships, 30(7), 881-900. [DOI:10.1177/0265407512472475]
  39. Troxel, W. M. (2006). Marital quality, communal strength, and physical health [PhD. dissertation]. Pennsylvania: University of Pittsburgh.
  40. Van Lange, P. A., Agnew, C. R., Harinck, F., & Steemers, G. E. (1997). From game theory to real life: How social value orientation affects willingness to sacrifice in ongoing close relationships. Journal of Personality and Social Psychology, 73(6), 1330-44. [DOI:10.1037/0022-3514.73.6.1330]
  41. Van Lange, P. A., Rusbult, C. E., Drigotas, S. M., Arriaga, X. B., Witcher, B. S., & Cox, C. L. (1997). Willingness to sacrifice in close relationships. Journal of Personality and Social Psychology, 72(6), 1373-95. [DOI:10.1037/0022-3514.72.6.1373]
  42. Whitton, S. W., Stanley, S. M., & Markman, H. J. (2007). If I help my partner, will it hurt me? Perceptions of sacrifice in romantic relationships. Journal of social and Clinical Psychology, 26(1), 64-91. [DOI:10.1521/jscp.2007.26.1.64]
  43. Young, V. J., & Curran, M. A. (2016). Intimacy Behaviors and relationship satisfaction for cohabitors: Intimate sacrifices are not always beneficial. The Journal of Psychology, 150(6), 779-92. [DOI:10.1080/00223980.2016.1187110] [PMID]
  44. Zhang, H., & Li, T. (2015). The role of willingness to sacrifice on the relationship between urban Chinese wives’ relative income and marital quality. Journal of Sex & Marital Therapy, 41(3), 314-24. [DOI:10.1080/0092623X.2014.889057] [PMID]
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1396/1/23 | پذیرش: 1397/7/28 | انتشار: 1396/7/1
فهرست منابع
1. Albughubeysh, T. (2018). [The predictin marital satisfaction of men and women based on variables of approach motives, avoidance motives of sacrificing behavior (Persian)] [MSc. thesis]. Ahvaz: Shahid Chamran University of Ahvaz.
2. Anderson, S. A., & Sabatelli, R. M. (2007). Family interaction: A multigenerational developmental perspective. Boston: Allyn and Bacon.
3. Blair, S. L. (1993). Employment, family, and perception of marital quality among husbands and wives. Journal of Family Issues, 14(2), 189-212. [DOI:10.1177/019251393014002003] [DOI:10.1177/019251393014002003]
4. Cao, H., Fang, X., Fine, M. A., Ju, X., Lan, J., & Zhou, N. (2017). Sacrifice, commitment, and marital quality in the early years of Chinese marriage: An actor–partner interdependence moderation model. Journal of Social and Personal Relationships, 34(7), 1122-44. [DOI:10.1177/0265407516670041] [DOI:10.1177/0265407516670041]
5. Corkery, S. A., Curran, M. A., & Parkman, A. (2011). Spirituality, sacrifice, and relationship quality for expectant cohabitors. Marriage & Family Review, 47(6), 345-62. [DOI:10.1080/01494929.2011.594213] [DOI:10.1080/01494929.2011.594213]
6. Curran, M. A., Burke, T. J., Young, V. J., & Totenhagen, C. J. (2015). Relational sacrifices about intimate behavior and relationship quality for expectant cohabitors. Marriage & Family Review, 52(5), 442-60. [DOI:10.1080/01494929.2015.1113225] [DOI:10.1080/01494929.2015.1113225]
7. Dehghanpour, S. (2016). [The relation of commitment, fairness perception, and marital satisfaction with sacrifice in married women in Ahvaz (Persian)] [MSc. thesis]. Ahvaz: Shahid Chamran University of Ahvaz.
8. Figuerres, K. Sh. (2008). Sacrifice in marriage: Motives, behaviors, and outcomes [MSc. thesis]. Provo: Brigham Young University.
9. Ghorbani Zadeh, V., & Hassan Nangir, S. T. (2014). [Meta-analysis application guide with CMA-2 Software (Persian)]. Tehran: Sociologists Publication.
10. Higgins, J., & Thompson, S. G. (2002). Quantifying heterogeneity in a meta-analysis. Statistics in Medicine, 21(11), 1539-58. [DOI:10.1002/sim.1186] [PMID] [DOI:10.1002/sim.1186]
11. Hooman, H. A. (2008). [Handbook on meta-analysis in scientific research (Persian)]. Tehran: SAMT.
12. Hussain, R. T. (2007). A study of sacrifice in marital relationships [PhD. dissertation]. Karachi: University of Karachi.
13. IImpett, E. A., & Gordon, A. M. (2008). For the good of others: Toward a positive psychology of sacrifice. In S. J. Lopez (Ed.), Praeger perspectives. Positive psychology: Exploring the best in people, Vol. 2. Capitalizing on emotional experiences (pp. 79-100). Westport: Greenwood Publishing Group.
14. Impett, E. A., Gere, J., Kogan, A., Gordon, A. M., & Keltner, D. (2014). How sacrifice impacts the giver and the recipient: Insights from approach‐ avoidance motivational theory. Journal of Personality, 82(5), 390-401. [DOI:10.1111/jopy.12070] [PMID] [DOI:10.1111/jopy.12070]
15. Impett, E. A., Gordon, A. M., Kogan, A., Oveis, C., Gable, S. L., & Keltner, D. (2010). Moving toward more perfect ::::::union::::::s: daily and long-term consequences of approach and avoidance goals in romantic relationships. Journal of Personality and Social Psychology, 99(6), 948-63. [DOI:10.1037/a0020271] [PMID] [DOI:10.1037/a0020271]
16. Impett, E. A., Kogan, A., English, T., John, O., Oveis, C., Gordon, A. M., & Keltner, D. (2012). Suppression sours sacrifice: Emotional and relational costs of suppressing emotions in romantic relationships. Personality and Social Psychology Bulletin, 38(6), 707-20. [DOI:10.1177/0146167212437249] [PMID] [DOI:10.1177/0146167212437249]
17. Impett, E. A., Le, B. M., Kogan, A., Oveis, C., & Keltner, D. (2014). When you think your partner is holding back: The costs of perceived partner suppression during relationship sacrifice. Social Psychological and Personality Science, 5(5), 542-49. [DOI:10.1177/1948550613514455] [DOI:10.1177/1948550613514455]
18. Kavand, M. (2012). [An investigation of the relation of sacrificing behaviors, motivations for sacrifice and perception of equity with marital intimacy in elementary student's parents in Boroujerd (Persian)] [MSc. thesis]. Ahvaz: Shahid Chmran University of Ahvaz.
19. Khojasteh Mehr, R., Kerachian, M., & Shirali Nia, Kh. (2015). [Mediating role of spouse's perception of sacrificing behaviors in the relationship between attachment styles and marital quality (Persian)]. Family Psychology, 1(2), 31-40.
20. Khojasteh Mehr, R., Mohammadi, R., Soudani, M., & Abbaspour, Z. (2018). [The lived experience of sacrifice in enduring marriages: A descriptive phenomenological psychological study (Persian)]. Journal of Counseling Research, 17(65), 150-87.
21. KhojastehMehr, R., Kavand, M, & Soudani, M. (2017). Interaction between sacrificing behaviors and equity perception: How does it contribute to marital intimacy. International Journal of Psychology, 11(2), 175-95.
22. Lan, J., Li, X., Cao, H., Zhou, N., Lin, X., Deng, L., et al. (2017). Inequity of sacrifice and marital satisfaction in Chinese young couples. Journal of Family Therapy, 39(2), 169-92. [DOI:10.1111/1467-6427.12153] [DOI:10.1111/1467-6427.12153]
23. Le, B. M., & Impett, E. A. (2013). When holding back helps: Suppressing negative emotions during sacrifice feels authentic and is beneficial for highly interdependent people. Psychological Science, 24(9), 1809-15. [DOI:10.1177/0956797613475365] [PMID] [DOI:10.1177/0956797613475365]
24. Lucas, A. (2016). Marital Quality. Encyclopedia of Family Studies, 1-2. [DOI:10.1002/9781119085621.wbefs056] [DOI:10.1002/9781119085621.wbefs056]
25. Mattingly, B. A., & Clark, E. M. (2012). Weakening relationships we try to preserve: Motivated sacrifice, attachment, and relationship quality. Journal of Applied Social Psychology, 42(2), 373-86. [DOI:10.1111/j.1559-1816.2011.00893.x] [DOI:10.1111/j.1559-1816.2011.00893.x]
26. Mohammadlo, H., Kargarbarzi, H., Kanbani, M., & Amini Yeganeh, P. (2016).[The relationship between the spouse's perception of sacrificing behavior and family functioning and marital satisfaction in the elderly retired nurses of Tehran (Persian)]. Journal of Gerontology, 1(2), 35-54. [DOI:10.18869/acadpub.joge.1.2.45] [DOI:10.18869/acadpub.joge.1.2.45]
27. Parker, R., & Pattenden, R. (2009). Strengthening and repairing relationships: Addressing forgiveness and sacrifice in couples education and counselling. Pennsylvania: Citeseer.
28. Righetti, F., & Impett, E. (2017). Sacrifice in close relationships: Motives, emotions, and relationship outcomes. Social and Personality Psychology Compass, 11, e12342. [DOI:10.1111/spc3.12342] [DOI:10.1111/spc3.12342]
29. Righetti, F., Balliet, D., Visserman, M., & Hofmann, W. (2015). Trust and the suppression of emotions during sacrifice in close relationships. Social Cognition, 33(5), 505-19. [DOI:10.1521/soco.2015.33.5.505] [DOI:10.1521/soco.2015.33.5.505]
30. Ruppel, E. K., & Curran, M. A. (2012). Relational sacrifices in romantic relationships: Satisfaction and the moderating role of attachment. Journal of Social and Personal Relationships, 29(4), 508-29. [DOI:10.1177/0265407511431190] [DOI:10.1177/0265407511431190]
31. Sirin, S. R. (2005). Socioeconomic status and academic achievement: A meta-analytic review of research. Review of Educational Research, 75(3), 417-53. [DOI:10.3102/00346543075003417] [DOI:10.3102/00346543075003417]
32. Soltanzade Ahvazi, S. (2013). [A study of a proposed model for the precedents and outcomes of sacrifice in marital life of the parents of female secondary student in Ahvaz (Persian)] [MSc. thesis]. Ahvaz: Shahid Chamran University of Ahvaz.
33. Sprenkle, D. H., & Piercy, F. P. (2005). Research methods in family therapy. Guilford Press: New York.
34. Stafford, L., David, P., & McPherson, S. (2014). Sanctity of marriage and marital quality. Journal of Social and Personal Relationships, 31(1), 54-70. [DOI:10.1177/0265407513486975] [DOI:10.1177/0265407513486975]
35. Stanley, S. M., Whitton, S. W., Sadberry, S. L., Clements, M. L., & Markman, H. J. (2006). Sacrifice as a predictor of marital outcomes. Family Process, 45(3), 289-303. [DOI:10.1111/j.1545-5300.2006.00171.x] [PMID] [DOI:10.1111/j.1545-5300.2006.00171.x]
36. Tang, C. Y., Curran, M., & Arroyo, A. (2014). Cohabitors' reasons for living together, satisfaction with sacrifices, and relationship quality. Marriage & Family Review, 50(7), 598-620. [DOI:10.1080/01494929.2014.938289] [DOI:10.1080/01494929.2014.938289]
37. Totenhagen, C. J., & Curran, M. A. (2011). Daily hassles, sacrifices, and relationship quality for pregnant cohabitors. Family Science, 2(1), 68-72. [DOI:10.1080/19424620.2011.597101] [DOI:10.1080/19424620.2011.597101]
38. Totenhagen, C. J., Curran, M. A., Serido, J., & Butler, E. A. (2013). Good days, bad days Do sacrifices improve relationship quality? Journal of Social and Personal Relationships, 30(7), 881-900. [DOI:10.1177/0265407512472475] [DOI:10.1177/0265407512472475]
39. Troxel, W. M. (2006). Marital quality, communal strength, and physical health [PhD. dissertation]. Pennsylvania: University of Pittsburgh.
40. Van Lange, P. A., Agnew, C. R., Harinck, F., & Steemers, G. E. (1997). From game theory to real life: How social value orientation affects willingness to sacrifice in ongoing close relationships. Journal of Personality and Social Psychology, 73(6), 1330-44. [DOI:10.1037/0022-3514.73.6.1330] [DOI:10.1037/0022-3514.73.6.1330]
41. Van Lange, P. A., Rusbult, C. E., Drigotas, S. M., Arriaga, X. B., Witcher, B. S., & Cox, C. L. (1997). Willingness to sacrifice in close relationships. Journal of Personality and Social Psychology, 72(6), 1373-95. [DOI:10.1037/0022-3514.72.6.1373] [DOI:10.1037/0022-3514.72.6.1373]
42. Whitton, S. W., Stanley, S. M., & Markman, H. J. (2007). If I help my partner, will it hurt me? Perceptions of sacrifice in romantic relationships. Journal of social and Clinical Psychology, 26(1), 64-91. [DOI:10.1521/jscp.2007.26.1.64] [DOI:10.1521/jscp.2007.26.1.64]
43. Young, V. J., & Curran, M. A. (2016). Intimacy Behaviors and relationship satisfaction for cohabitors: Intimate sacrifices are not always beneficial. The Journal of Psychology, 150(6), 779-92. [DOI:10.1080/00223980.2016.1187110] [PMID] [DOI:10.1080/00223980.2016.1187110]
44. Zhang, H., & Li, T. (2015). The role of willingness to sacrifice on the relationship between urban Chinese wives' relative income and marital quality. Journal of Sex & Marital Therapy, 41(3), 314-24. [DOI:10.1080/0092623X.2014.889057] [PMID] [DOI:10.1080/0092623X.2014.889057]
ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به روانشناسی معاصر،دوفصلنامه انجمن روانشناسی ایران می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق